‘Redystrybucja’ – tytuł patronujący Poznań ART WEEK 2018 – to pojęcie, które w kontekście sztuki współczesnej znajduje wiele odniesień. Można je odnosić zarówno do pytania o mechanizmy kształtowania się wzorców kulturowych w kulturze zachodniej i światowej oraz o kierunki ich recepcji poza miejscami powstania. Można także rozpatrywać je w kontekstach różnorakich re-praktyk charakteryzujących dzisiejsze strategie artystyczne (np. zapożyczenia stylistyczne i obrazowe). Innym ciekawym kontekstem jest również refleksja nad redystrybucją w sztuce i kulturze postrzeganą z perspektywy teorii sprawiedliwości społecznej.
Amerykańska profesor filozofii i teorii politycznej Nancy Fraser i niemiecki filozof oraz socjolog Axel Honneth, we wspólnie napisanej książce zatytułowanej Redystrybucja czy uznanie? Debata polityczno-filozoficzna poruszyli niezwykle ważne zagadnienie dotyczące relacji pomiędzy ekonomią i kulturą we współczesnych społeczeństwach kapitalistycznych – między działającymi w nich mechanizmami ekonomicznymi, a procesami konstruowania tożsamości.
Przenosząc niektóre z postawione przez autorów pytań na grunt produkcji artystycznej można by zadać kluczowe dla współczesnej kultury pytanie o to jaka jest relacja pomiędzy redystrybucją infrastruktury sztuki (środków finansowych, zaplecza instytucjonalnego) oraz społecznym uznaniem na tym polu. Czy wszystkie wartościowe pod względem treściowym przekazy mają szansę trwale zapisać się w historii sztuki i kultury? Co decyduje o rozpoznaniu artystycznego mistrzostwa? Co czyni artystę popularnym? Czy powojenna przemiana na polu estetyki rzeczywiście sprawia, że ‘wszystko może być sztuką’, a ‘każdy człowiek artystą’? Jakie znaczenie dla konstytuowania się dzieł sztuki ma ich dystrybucja, a jaki redystrybucja? Czy szeroka redystrybucja jest równoznaczna ze społecznym uznaniem wartości dzieła sztuki? Czy wreszcie samo to dzieło może zmienić swój status i wyraz w procesie redystrybucji i czy taka ewentualna przemiana jest sprawiedliwa dla twórcy? Na te i inne pytania stara się odpowiadać wystawa główna zorganizowana w ramach Poznań ART WEEK 2018.
Już w roku 1992 profesor prawa Charles Tyler w książce zatytułowanej The Politics of Recognition scharakteryzował proces uzyskiwania społecznego uznania, który pojawił się w nowoczesnych społeczeństwach liberalnych – pozbawionych tradycyjnych hierarchii i posiadających rozchwiany system wartości. Niegdyś tożsamość jednostki jednoznacznie łączyła się z jej pozycją społeczną, podczas gdy dziś jest uwarunkowana kontekstowo.
„Z jednej strony pojawiło się uniwersalne pojęcie równej godności istot ludzkich, które zastąpiło tradycyjne pojęcie honoru ściśle wiążące się z hierarchicznym porządkiem społecznym. Z drugiej strony, za sprawą J.J. Rousseau, narodził się ideał ‘autentyczności’, który zainicjował ‘zwrot subiektywistyczny w nowoczesnej kulturze’. ‘Autentyczność’ u Rousseau oznaczała bowiem istnienie jakiejś unikalnej wewnętrznej natury, lub też głosu wewnętrznego, którym należy być wiernym, aby odkryć swoją prawdziwą tożsamość. Taylor nazywa to stanowisko ‘ekspresyjnym’ indywidualizmem i określa je jako jedno z dwóch źródeł nowoczesnej podmiotowości. Drugim źródłem jest przekonanie o równej i uniwersalnej godności ludzi”*. Czy jednak tak pojmowana ‘autentyczność’ jest możliwa do pogodzenia z ‘godnością’ na polu produkcji artystycznej? Jak obie te kategorie mają się do społecznego uznania związanego z mechanizmami dystrybucji i redystrybucji przekazów?
Ważniejsze niż udzielenie generalizujących, a tym samym upraszczających odpowiedzi, na wyżej postawione pytania wydaje się praktyczne przyjrzenie się konkretnym praktykom i sytuacjom, w przypadku których zostaje zakwestionowany – zamierzenie lub nie – status dzieła sztuki prezentowanego publiczności.
Z punktu widzenia wystawy najważniejszym kontekstem ‘Redystrybucji’ jest jednak jej pojmowanie jako formy kreacji – nadawanie nowego sensu przejętym z innych obszarów motywom. Kreacja widziana przez pryzmat ‘redystrybucji’ staje się polem potencjalnej zmiany funkcjonowania w kulturze i społeczeństwie. Perspektywa ta łączy samą twórczość artystyczną z organizacją życia kulturalnego.
Kuratorzy
Mateusz Bieczyński, Maciej Kurak
Koordynacja
Biuro Promocji UAP: Aleksandra Gaj, Piotr Grzywacz, Agnieszka Krupa, Agnieszka Mordarska
Współpraca
Szymon Dolata, Aleksander Gierach, Tomasz Jurek, Tomasz Kochański, Marta Królikowska, Piotr Marzol, Mikołaj Matysiak, Witold Modrzejewski, Grzegorz Myćka, Mateusz Słociński, Adrian Szwarc, Radosław Włodarski
Zespół techniczny
Witold Idkowski, Ireneusz Kozłowicz, Zbigniew Połatyński, Tomasz Sassek, Remigiusz Tomala, Wojciech Wąsik
Artyści
Joseph Beuys, Richard Demarco, Marcel Duchamp, Sławek Elsner, Amelie Laurence Fortin, Akis Giousmis, Hyslom (Itaru Kato, Fuminori Hoshino, Yuu Yoshida), Barbara Kozłowska & Zbigniew Makarewicz, Shaurya Kumar, Marti Manen, Andrzej Matuszewski, Grzegorz Myćka, Bianka Rolando, Szymon Szymankiewicz, Włodzimierz Umaniec, Barbara Urbańska, Ai Weiwei lub artyści z Jindzhen (za Ai Weiwei’em)
© Copyright by Poznań Art Week, Fundacja Rarytas 2019. Wszelkie prawa zastrzeżone.