Poznań Art Week 2020

Gdy w październiku 2019 roku zapadła decyzja o wyborze „Remedium” na hasło IV edycji Poznań Art Week nic jeszcze nie zapowiadało zdarzeń, które miały za chwilę nadejść. Tematyczna linia festiwalu miała początkowo odwoływać się do dwuznaczności tytułu oscylującego pomiędzy synonimem sztuki jako środka leczniczego (zaradczego) a pojęciem używanym dla określenia praktyki twórczej, polegającej na wykorzystaniu przez artystów wcześniej istniejących przedmiotów i znaczeń („Re-medium”). Wybuch światowej epidemii wyznaczył jednak dla organizowanego wydarzenia zupełnie nieoczekiwaną ramę interpretacyjną. Hasło „Remedium” nabrało w niej nowych znaczeń.

Po pierwsze, społeczne oczekiwanie na „odpowiedź” świata sztuki na bieżące wydarzenia stało się jeszcze bardziej wyraźne Przyjęło się bowiem uważać, że artyści są niczym społeczny barometr i wyprzedzają wydarzenia, które mają nastąpić – przewidują je w swoich dziełach i następnie proponują konstruktywne rozwiązania. Czy i tym razem to się udało? Nie ma chyba obszaru ludzkiej aktywności, do której nie odwoływaliby się artyści w treści swoich dzieł. Jaka jest / będzie reakcja twórców w tym przypadku? Inicjatywy podejmowane przez instytucje kultury, polegające na darmowym udostępnieniu treści (filmów, koncertów, dzieł sztuki) stanowią pierwszą, podstawową i niezwykle potrzebną odpowiedź. Kontakt ze sztuką on-line niesie pocieszenie milionom ludzi zamkniętym w domach na całym świecie. W Internecie znaleźć można wymowny komentarz, który esencjonalnie ujmuje wagę tych propozycji: „Jeśli uważasz, że sztuka i kultura nie ma znaczenia, to spróbuj przetrwać kwarantannę bez filmów, muzyki i sztuki”.

Po drugie, tytułowe pojęcie otrzymało kolejny kontekst sytuacyjny. Już sama decyzja o przeniesieniu festiwalu do sieci internetowej stała się próbą zaproponowania „Remedium” na instytucjonalny kryzys, który dotknął szeroko pojętą kulturę. Oto bowiem niemal wszystkie tradycyjne kanały jej dystrybucji zostały zamknięte. Nieczynne są muzea i galerie. Odwołano wystawy, pokazy i festiwale. Nie odbędą się liczne wcześniej zapowiedziane wydarzenia. Artyści zostali zmuszeni nie tylko do poszukiwania nowych dróg rozpowszechniania swoich dzieł, ale często także nowych formuł ich wytwarzania. Kryzys, z którym ludzkość ma do czynienia, sam w sobie nie jest wprawdzie kryzysem idei, ale oznacza całkowite załamanie się systemu ich dotychczasowej wymiany. Choć przyczyny kryzysu są zewnętrzne wobec sztuki, to mogą w perspektywie upływającego czasu okazać się silnym bodźcem prowadzącym do daleko idących redefinicji i przewartościowań całego sektora kultury.

Podczas gdy cały świat poszukuje „Remedium” na koronawirusa, świat kultury i sztuki dąży do znalezienia jeszcze innego „Remedium”. Jeżeli nadal chce aktywnie uczestniczyć w kształtowaniu publicznej debaty na ważkie tematy, to musi wyznaczyć nowe ramy działania. Musi określić swoje nowe funkcje i znaleźć nowe drogi komunikacji z odbiorcą. Jeżeli bowiem twierdzenie o tym, że sztuka stanowi odpowiedź na najbardziej palące problemy społeczne cokolwiek jeszcze dzisiaj znaczy, to jest to najlepszy moment, aby to wykazać.

Poznań Art Week 2020 on-line wychodzi naprzeciw opisanym problemom na wiele różnych sposobów. Tworzy interaktywną platformę umożliwiającą kulturalną wymianę idei, na której prezentowane są wirtualne wystawy, indywidualne projekty artystyczne oraz gdzie podjęta zostanie szeroka dyskusja na temat kondycji kultury i sztuki w czasach instytucjonalnej recesji wywołanej epidemią. PAW stara się w ten sposób przełamać przymusową separację i stworzyć poczucie zjednoczenia wokół wspólnej sprawy. Po drugie, tematy podejmowane przez uczestników festiwalu stanowią – bezpośrednio lub pośrednio – próbę zmierzenia się z aktualnym wyzwaniem dla kultury o światowym zasięgu.