Historia tzw. polskiej szkoły plakatu – jak starała się wykazać w swoich badaniach Katarzyna Kulpińska – nie jest pełna.
Brakuje w niej sylwetek plakacistek. Na wstępnie artykułu zatytułowanego „Plakacistki PRL-u – Artystki (niemal) zapomniane” zauważyła ona, że „Plakat, medium uwikłane w artystyczny, ale także socjologiczny kontekst, jeszcze do niedawna uważany był za typowo męską dziedzinę sztuki. Męską z powodu cech przypisywanych twórcy – projektantowi dobrych plakatów spełniających określone funkcje i przyciągających uwagę odbiorcy odważną formą lub mocnym przekazem; męską także dlatego, że w świadomości zbiorowej nie zapisały się nazwiska wybitnych artystek-projektantek. To błędne koło zostało przerwane dopiero na przełomie XX i XXI wieku, mimo iż wśród części profesorów rodzimych pracowni dyplomujących pokutował jeszcze wówczas pogląd, że „kobieta nie zrobi dobrego plakatu”, wobec czego gros studentek na dyplom z projektowania graficznego „wybierało” wykonanie ilustracji książki dla dzieci, opracowanie szaty graficznej książki kucharskiej lub kalendarza”.
Choć te czasy mamy zdecydowanie za sobą i dziś na polskiej scenie artystycznej działa z powodzeniem wiele utalentowanych twórczyń, to w dalszym ciągu jest niezwykle wiele do zrobienia, jeżeli chodzi o pamięć o artystkach, które współtworzyły polską scenę projektowania graficznego w okresie międzywojennym i powojennym.
Powodów tego „odstawienia na boczny tor” było wiele. Często biografie twórcze plakacistek były niepełne, przerwane. Doskonale obrazuje to historia Teresy Żarnowerówny, polskiej rzeźbiarki, graficzki, scenografki i architektki, która w 20-leciu międzywojennym odnosiła wiele sukcesów, jednakże w 1937 roku, w obliczu zbliżającej się wojny zdecydowała się na emigrację. Wybuch II wojny światowej stał się impulsem do nowego działania. Zaangażowała się w prace Biura Informacji i Dokumentacji Ministerstwa Propagandy Rządu Polskiego na Uchodźstwie. Wykonywała dla niego plakaty propagandowe, z których żaden się nie zachował. Po upadku Polski wyjechała do USA. Tam jednak nie otrzymała prawa pobytu. Ostatnie lata spędziła w Kanadzie ostatecznie odbierając sobie życie.
Twórczość Żarnowerówny została zaprezentowana na wystawie w Muzeum Sztuki w Łodzi w 2014:
https://msl.org.pl/teresa-zarnowerowna1897-1949-artystka-konca-utopii/
Sytuacja w zakresie udziału kobiet w projektowaniu graficznym znacznie poprawiła się po II wojnie światowej. Jak pisze Kulpińska:
„Liczne artystki broniły prac dyplomowych w pracowniach najlepszych malarzy i grafików uprawiających plakat (wśród prowadzących pracownie dyplomujące nie było w tym czasie z oczywistych względów kobiet): Henryka To-maszewskiego6, Józefa Mroszczaka, Juliana Pałki czy Tadeusza Grabowskiego. Krakowską Akademię Sztuk Pięknych ukończyły m.in. Barbara Baranowska, Bożena Rogowska, Ewa Frysztak, Rita Walter-Łomnicka, Elżbieta Wejsflog, Aleksandra Konior, Alina Kalczyńska10. Na Wydziale Grafiki krakowskiej ASP w oddziale katowickim pod okiem Bogusława Góreckiego studiowały Halina Lerman, Kazimiera Moskała oraz Krystyna Filipowska. Krystyna Janiszewska uzyskała dyplom z grafiki u Witolda Janowskiego i Marka Freudenreicha w PWSSP w Gdańsku. Kilka artystek uprawiających obok innych dyscyplin także plakat ukończyło studia w zakresie tkaniny artystycznej – Danuta Levittoux-Świderska w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych na Wydziale Malarstwa i na Wydziale Tkaniny Artystycznej, a Danuta Żukowska, chociaż wykształcenie zdobyła w zakresie włókiennictwa w Łodzi, już w trakcie studiów podejmowała się realizacji w dziedzinie projektowania graficznego, w tym często plakatu. Warto wspomnieć, że wymienione artystki doceniono już na początku drogi artystycznej – dyplomy kilku z nich zostały nagrodzone”.
Na szczęście jest coraz więcej wartościowych inicjatyw mających na celu przywrócenie pamięci o polskich kobietach designu – https://www.kobietydizajnu.pl/
Warto w tym miejscu wspomnieć o trzech współczesnych polskich plakacistkach, które reprezentują bardzo zróżnicowany styl. Ich plakaty wprowadzają wiele świeżości. Często reprezentują oryginalne spojrzenie zarówno na sam proces projektowania, jak również sposób komunikacji obrazowej w medium plakatowym.
Elżbieta Chojna studiowała w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych, na Wydziale Grafiki, w pracowniach prof. Mieczysława Wasilewskiego (plakat), prof. Macieja Buszewicza (typografia) i prof. Lecha Majewskiego (grafika wydawnicza). W 1995 r. otrzymała dyplom z wyróżnieniem w pracowni prof. Lecha Majewskiego.
Odbyła stypendia naukowe w Ecole des Beaux-Arts w Amiens (Francja), Schule für Gestaltung – szkole projektowania graficznego w Saint Gallen (Szwajcaria) oraz roczne stypendium podyplomowe na Universidad Veracruzana w Meksyku.
W latach 1993-1996 pracowała w agencjach reklamowych Leo Burnett Warsaw i DMB&B Warsaw. Od 1998 r. współpracowała z wydawnictwami literackimi: Wydawnictwem MG, Społecznym Instytutem Wydawniczym Znak, Wydawnictwem Literackim, Wydawnictwem Literatura, Prószyńskim i S-ką, Wydawnictwem WAB, Agencją Wydawniczą Santorski & Co., Czytelnikiem, Muzą, Naszą Księgarnią a także z wydawnictwami edukacyjnymi: Wydawnictwem Szkolnym PWN, Wydawnictwami Uniwersytetu Warszawskiego i Richmond Publishing Mexico w Mexico City.
Pracowała m.in. dla Instytutu Cervantesa w Warszawie, Biura Radcy Handlowego Ambasady Hiszpanii w Polsce, Bayer Animal Healthcare Polska, Telewizji Polskiej TVP oraz dla fundacji, organizacji pożytku publicznego, teatrów i restauracji.
W 1997 r. została nagrodzona za najlepszy projekt plakatu i ogłoszenia prasowego dla firmy Coca-Cola w konkursie Maximum Creative Achivement w Nowym Jorku. W tym samym roku prace te otrzymały nagrodę branżowego konkursu reklamy „Kreatury”.
Na międzynarodowym triennale plakatu ekologicznego EKOPLAGAT 1999 (Słowacja) zdobyła II nagrodę.
W 2001 r. otrzymała nagrodę za współautorską książkę w konkursie Pro Bolonia. W 2002 r. jej dwa projekty były prezentowane na Międzynarodowych Targach Książki Dziecięcej w Bolonii (Włochy).
W 2007 r. jej „Femme Plakat” dla Muzeum Plakatu w Wilanowie wygrał jubileuszowy 25 Ogólnopolski Przegląd Plakatu Muzealnego i Ochrony Zabytków.
W 2008 r. reprezentowała Polskę w wystawie „27 graphistes pour l’Europe” w Paryżu, w ramach Europejskiego Sezonu Kultury.
W 2009 r. plakat „The contemporary man and the environment” zdobył III nagrodę na Międzynarodowym Biennale Plakatu w Iranie, a następnie został wyróżniony w konkursie Taiwan International Graphic Design Award 2009, na Tajwanie. W 2010 r. otrzymał III nagrodę na Międzynarodowym Biennale Plakatu w Meksyku.
W 2011 r. została zaproszona do międzynarodowej komisji oceniającej dyplomy w ESAG Penninghen w Paryżu (dawna Academie Julian).
Książka „O stephenie Hawkingu, czarnej dziurze i myszach podpodłogowych” Katarzyny Ryrych i „Pamiętnik Czachy” Joanny Jagiełło (Wyd. Literatura, 2013, 2014 r.) w jej opracowaniu graficznym, wpisano na Listę Skarbów Muzeum Książki Dziecięcej.
W 2015 r. jej dwa plakaty wyróżniło Taiwan International Poster Design Award 2016, na Tajwanie, a w 2016 r. plakat „Walking on the wilde side” został umieszczony na short liście w międzynarodowym konkursie na plakat Fringe Festival w Australii.
Od 1996 r. regularnie uczestniczy w wystawach (Niemcy, Francja, Włochy, Hiszpania, Szwecja, Grecja, Bułgaria, Słowenia) i biennalach plakatu (Polska, Finlandia, Czechy, Słowacja, Bułgaria, Turcja, Rosja, Ukraina, Chiny, Tajwan, Japonia, Kolumbia, Meksyk, USA, Iran).
Współpracuje z Galerią Plakatu Krzysztofa Dydo w Krakowie.
Kaja Renkas to. Projektantka, ilustratorka, artystka działająca w przestrzeniach grafiki tradycyjnej (sitodruku) oraz najnowszych technologiach cyfrowych (Augmented Reality). Absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach, dyplom uzyskała w obszarze grafiki warsztatowej. Swoją edukację kontynuowała na Wydziale Artystycznym Instytutu Sztuki Uniwersytetu Śląskiego. Jej prace pokazywane były podczas wystaw indywidualnych w wielu znaczących miejscach na świecie m.inn: Haight Street Art Center, San Francisco, USA; Gallery 215, Northern Illinois University, DeKalb, USA; 2600 Cherokee Street, St. Louis, USA; Galería Luis Nishizawa, Mexico City, Meksyk; Gallery of the Belarusian Academy of Fine Arts, Mińsk, Białoruś; Gallery Zed, Leuven, Belgia; Polish Poster Gallery, Berlin, Niemcy; Gallery Kotlawnia, Koszyce, Słowacja; Dydo Poster Gallery, Kraków Polska; Galeria Plakatu Polskiego, Wrocław; Casa Cartel, San Luis Potosi, Meksyk; The Boyle Family Gallery, St.Louis, USA.
W swojej twórczości eksperymentuje, odkrywa nowe obszary, współpracowała z projektantami mody, markami takimi jak :Imago-Art, Medicine, wraz z Iwoną Pom tworzy animacje oraz grafiki w technologii Augmented Reality, jednak główną przestrzenią jej działań jest sztuka plakatu. Jest pomysłodawczynią oraz organizatorką Międzynarodowego Festiwalu Plakatu PlakatFest w Chorzowie.
Agata Kulczyk jest absolwentką Projektowania Graficznego na Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu. Zajmuje się projektowaniem graficznym, ze szczególnym uwzględnieniem grafiki objaśniającej. Bada także zastosowania infografiki w projektach społecznie zaangażowanych. Projektuje identyfikacje wizualne, publikacje i plakaty. Uczestniczy w wystawach o zasięgu krajowym i zagranicznym. Jest współtwórczynią Pracowni Infografiki na Uniwersytecie Artystycznym im. Magdaleny Abakanowicz w Poznaniu, która opiera się na szerokiej współpracy ze środowiskiem społeczno-gospodarczym. W ramach pracowni, realizuje tematy grupowe oraz projekty studenckie, wpisujące się w wydarzenia artystyczne i kampanie społeczne. Oprócz tego organizuje i prowadzi warsztaty w zakresie infografiki. Od roku akademickiego 2016/2017 pełni funkcję Prodziekany Wydziału Grafiki i Komunikacji wizualnej UAP.
