Wystawa malarstwa Jakuba Malinowskiego

Kuratorka wystawy: prof. Natalia Wegner

Projekt identyfikacji wizualnej: dr Agata Kulczyk

„Le Sabot d’or” w willi sztuki na Sołaczu, Wołyńska 9.
Czas trwania wystawy: 23.04.-8.05.2023
7.05.2023 finisaż wystawy w godzinach 16-21.


Wystawa malarstwa „Le Sabot d’or” Jakuba Malinowskiego, prezentowana na Wołyńskiej 9, jest interesującym przykładem nawiązania do idei antypomnika (counter-monument). Jak sam malarz podkreśla, jego praca nad motywami architektonicznymi skłoniła go do zainteresowania się monumentalnymi gmachami, które otaczają nas w przestrzeni publicznej, co doprowadziło go do refleksji nad rolą pomników. Według Malinowskiego, pomniki są skoncentrowane wokół władzy i całości poświęcone są uwznioślaniu jej, a malarstwo, jako medium, od zawsze też służyło tym celom. Zainteresowanie artysty rzeźbą pomnikową, jako dziedziną pokrewną, stało się dla niego punktem wyjścia do stworzenia swoich dzieł.

Idea antypomnika polega na stworzeniu dzieła sztuki, które w sposób przeciwny do tradycyjnego pomnika nie ma na celu upamiętnienia konkretnych osób, wydarzeń lub dat, ale raczej zachęca do refleksji i dyskusji na temat pewnych kwestii społecznych, politycznych, historycznych lub kulturowych.

Pierwsze pomysły na antypomniki pojawiły się w latach 60. XX wieku wraz z rozwojem ruchów artystycznych takich jak pop-art, konceptualizm i performance, które kwestionowały tradycyjne pojęcie sztuki i jej funkcje. W tym kontekście antypomnik stał się jednym ze sposobów na wyrażenie krytyki wobec istniejących porządków społecznych i politycznych oraz próbą zwrócenia uwagi na problemy i nierówności społeczne.

Jednym z najbardziej znanych antypomników jest „Pomnik bezdomnego” Ronalda Reeda, który został odsłonięty w Glasgow w Szkocji w 2001 roku. Pomnik przedstawia bezdomnego człowieka w pozycji leżącej i ma na celu zwrócenie uwagi na problem bezdomności i marginalizacji społecznej.

Innym przykładem antypomnika jest instalacja „Tarcza i miecz” na Placu Zamkowym w Warszawie autorstwa Pawła Althamera, która została odsłonięta w 2002 roku. Instalacja przedstawia ponad 3000 metalowych tarcz i mieczy, które symbolizują tradycyjne polskie wartości i historię, ale jednocześnie kwestionują ich obecne znaczenie i wartość w kontekście współczesnych problemów i wyzwań społecznych.

Tymczasem seria malowideł Jakuba Malinowskiego zatytułowana „Ex heroes”, czyli „Byli bohaterowie”, składa się z obrazów przedstawiających pomniki konne, których głowy zostały ucięte. Takie kadrowanie i ucinanie widoków nie jest przypadkowe, a ma na celu depersonifikację tych posągów konnych i dekonstrukcję realistycznej formuły pomnika konnego. Wszystkie przedstawienia bazują na jednym motywie, ale każdy z obrazów odnosi się do konkretnej historii, która przekłada się na ich formę oraz wykorzystane kolory.

Jakub Malinowski eksperymentuje z nietypową perspektywą oglądu, wycinając ze swoich obrazów skrawki i wycinki, co daje wrażenie przypadkowego uchwycenia danego motywu. Artysta bawi się zatem pewną grą, a jego malowanie pomników staje się sposobem na zwrócenie uwagi na problemy, jakie niosą ze sobą ideologie, które pomniki przedstawiają.

Wystawa składała się z kilkunastu obrazów o różnych rozmiarach, wykonanych techniką olejną na płótnie. Tematyka obrazów oscyluje wokół historii, zwierząt i fantazji. Widoczne są na nich m.in. pomniki konne, ale przedstawione w sposób mocno stylizowany i nierzeczywisty. Obrazy wydają się mieć swoje własne życie, a przedstawione na nich postaci są silnie wyabstrahowane, jakby wyrwane z pierwotnego kontekstu.

Kolorystyka obrazów jest bardzo intensywna i kontrastowa, wykorzystane są przede wszystkim zimne kolory, jak odcienie niebieskiego, zielonego, ale także ciepłe kolory, takie jak czerwień, pomarańcz, żółć i róż, które nadają obrazom energii i dynamiki.

Estetyka obrazów wywołuje dalekie skojarzenie z malarstwem impresjonistycznym, jednak ze stylizowanymi postaciami i nierzeczywistym krajobrazem. Kompozycja obrazów jest mocno zróżnicowana, co sprawia, że każdy z nich jest inny i oryginalny.

Wrażenia wizualne z wystawy są bardzo pozytywne, obrazy są pełne kolorów i energii, co przyciąga uwagę i budzi pozytywne emocje pomimo trudnego tematu. Widać, że artysta bardzo starał się stworzyć coś wyjątkowego i oryginalnego, co udało mu się z pewnością osiągnąć.

Warto zwrócić uwagę na nazwę wystawy – „Le Sabot d’or”, która wiąże się z historią króla Francji Ludwika XIV i jego panowaniem, które było związane z uruchomieniem wzorcowego systemu administracyjnego i biurokratycznego. Jakub Malinowski nawiązuje do tej historii, by pokazać, jak ideologie, które są przedstawiane przez pomniki, wpływają na naszą codzienność. W ten sposób artysta staje się krytykiem i apologetą jednocześnie, a jego wystawa jest ciekawym przykładem sztuki, która w nieszablonowy sposób porusza istotne dla nas kwestie społeczne i polityczne.

edycja 2023

Avatar photo
Mateusz M. Bieczyński

Prawnik, historyk sztuki, kurator wystaw, krytyk artystyczny, autor publikacji, biegły sądowy z zakresu prawa autorskiego i sztuk wizualnych. Autor opracowań monograficznych na temat prawnych uwarunkowań życia artystycznego. Kurator wystaw oraz redaktor katalogów artystycznych w Polsce i za granicą. Publikował na łamach wielu czasopism artystycznych, m.in. Arteon, Art & Business, Format, Kwartalnik Fotografia, Obieg.pl. Łącznie opublikował ponad 100 artykułów i wywiadów.